تشخیص فیستول

یکی از مشکلات رایج در زمینه بیماری‌های مقعدی و دستگاه گوارش، فیستول مقعدی است. بسیاری از افراد با این بیماری آشنا نیستند و تنها زمانی متوجه آن می‌شوند که علائم آن شدت پیدا کرده و کیفیت زندگی‌شان را مختل می‌کند. تشخیص فیستول به‌موقع و صحیح می‌تواند در جلوگیری از عوارض جدی کمک کند. اما چگونه می‌توان از وجود فیستول آگاه شد؟ چه علائمی نشان‌دهنده این مشکل هستند؟ و مهم‌تر از همه، روش‌های تشخیص فیستول چیست و چه درمان‌هایی برای آن وجود دارد؟ در این مقاله، به این سؤالات پاسخ داده و اطلاعات کاملی درباره تشخیص و درمان فیستول ارائه خواهیم کرد.

فیستول مقعدی یک اتصال غیرطبیعی بین قسمت داخلی مقعد (رکتوم) و سطح خارجی پوست اطراف مقعد است. این بیماری معمولاً به دلیل ایجاد عفونت در غدد مقعدی رخ می‌دهد که منجر به تشکیل آبسه شده و در نهایت، مسیری غیرطبیعی در پوست ایجاد می‌کند.

علائم فیستول

از کجا بفهمیم فیستول داریم؟ این یکی از سؤالاتی است که بسیاری از بیماران از خود می‌پرسند. علائم این بیماری ممکن است در ابتدا خفیف باشد، اما با گذر زمان شدت پیدا کند. از جمله علائم رایج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترشح چرک یا مایعات بدبو از یک سوراخ کوچک در اطراف مقعد
• درد و سوزش هنگام نشستن یا دفع مدفوع
• تورم و قرمزی در اطراف مقعد
• احساس وجود یک مسیر یا تونل در زیر پوست
• خونریزی یا ترشح چرک همراه با بوی نامطبوع
• تب و ضعف عمومی (در موارد پیشرفته)

چگونه فیستول را از سایر بیماری‌های مقعدی تشخیص دهیم؟

فیستول ممکن است با بیماری‌های مشابهی همچون هموروئید، آبسه مقعدی یا شقاق مقعدی اشتباه گرفته شود. درحالی‌که هر یک از این بیماری‌ها علائم خاص خود را دارند، فیستول معمولاً با ترشحات مزمن، درد شدید و وجود یک مسیر تونلی در اطراف مقعد همراه است که آن را از دیگر مشکلات متمایز می‌کند.

روش‌های تشخیص فیستول

۱. معاینه فیزیکی توسط پزشک

اولین گام در نحوه معاینه فیستول توسط پزشک، بررسی علائم ظاهری و لمس کردن ناحیه مقعد برای بررسی وجود تونل یا ترشح چرک است. پزشک ممکن است از یک پروب (ابزار فلزی باریک) برای بررسی مسیر فیستول استفاده کند.

۲. آنوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی

در برخی موارد، پزشک برای مشاهده دقیق‌تر داخل مقعد از آنوسکوپ یا سیگموئیدوسکوپ استفاده می‌کند. این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا منشأ فیستول را شناسایی کند.

۳. سونوگرافی مقعدی (Endoanal Ultrasound)

این روش یک تست تشخیصی اضافی است که با استفاده از امواج صوتی، تصویر دقیقی از داخل مقعد ارائه می‌دهد. این روش برای بررسی عمق و مسیر فیستول بسیار مفید است.

۴. ام‌آر‌آی (MRI) لگن

یکی از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص فیستول MRI لگن است که می‌تواند مسیرهای پیچیده و چندگانه فیستول را مشخص کند.

۵. فیستولوگرافی

این روش شامل تزریق ماده حاجب به داخل فیستول و گرفتن عکس رادیولوژی است. هرچند که این روش امروزه کمتر استفاده می‌شود، اما در موارد خاص ممکن است کارآمد باشد.

همراه با تشخیص فیستول چه بیماری‌های دیگری تشخیص داده می‌شوند؟

گاهی اوقات، تشخیص فیستول همراه با شناسایی بیماری‌های دیگر مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یا بیماری‌های عفونی مقعدی انجام می‌شود. به همین دلیل، انجام آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی سایر مشکلات زمینه‌ای ضروری است.

درمان فیستول

۱. درمان دارویی و مراقبت‌های خانگی

• مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت وجود عفونت فعال
• استفاده از حمام نشسته با آب گرم برای کاهش درد و التهاب
• رژیم غذایی پرفیبر برای جلوگیری از یبوست

۲. روش‌های کم‌تهاجمی

• چسب فیبرین: یک روش غیرجراحی است که در آن، چسب بیولوژیکی داخل فیستول تزریق می‌شود تا مسیر آن بسته شود.
• پلاگین بیولوژیکی: استفاده از بافت بیولوژیکی برای پر کردن مسیر فیستول و جلوگیری از باز شدن مجدد آن.

۳. جراحی (فیستولوتومی و سایر روش‌ها)

• فیستولوتومی: برش مسیر فیستول و باز گذاشتن آن برای بهبود طبیعی.
• فلپ آدوانسمنت: استفاده از بافت سالم برای پوشاندن فیستول و جلوگیری از بازگشت آن.
• تکنیک LIFT: یکی از روش‌های جدید و کم‌تهاجمی که در کلینیک روشنک نیز انجام می‌شود.

نتیجه‌گیری

اهمیت تشخیص فیستول در مراحل اولیه بسیار زیاد است؛ زیرا در صورت عدم درمان، ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. اگر شما علائمی مانند ترشح چرک، درد مداوم یا التهاب در ناحیه مقعد دارید، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. امروزه در کلینیک روشنک، با بهره‌گیری از روش‌های نوین کم‌تهاجمی، درمان مؤثری برای این مشکل ارائه می‌شود.

پرسش‌های متداول

۱. آیا فیستول خودبه‌خود بهبود می‌یابد؟

خیر، فیستول معمولاً به درمان نیاز دارد و بدون مداخله پزشکی بهبود نمی‌یابد.

۲. آیا جراحی فیستول دردناک است؟

با استفاده از تکنیک‌های جدید کم‌تهاجمی، میزان درد پس از عمل به حداقل می‌رسد.

۳. آیا فیستول می‌تواند دوباره بازگردد؟

بله، در برخی موارد، احتمال عود وجود دارد. رعایت مراقبت‌های پس از عمل نقش مهمی در جلوگیری از بازگشت آن دارد.

۴. آیا فیستول با بیماری‌های دیگر مرتبط است؟

بله، بیماری‌هایی مانند کرون و کولیت اولسراتیو ممکن است باعث ایجاد فیستول شوند.

۵. چقدر طول می‌کشد تا بعد از جراحی فیستول بهبود یابد؟

دوره بهبودی بسته به روش درمانی متفاوت است، اما معمولاً بین ۴ تا ۸ هفته زمان نیاز دارد.

منابع

1. Mayo Clinic – Anal Fistula
2. National Health Service (NHS) – Fistula Treatment
3. American Society of Colon and Rectal Surgeons (ASCRS) – Guidelines on Anal Fistula